استان قم که در گذشته‌ای نه‌چندان دور از لحاظ هزینه‌های زندگی شهری ارزان محسوب می‌شد، علاوه بر آن به‌دلیل وجود اماکن زیارتی، برای قشر محروم شهری امن و آرام محسوب می‌شود.
به گزارش تابناک قم، "در طرح مطالعاتی صورت گرفته در سطح استان 80 هزار نفر در مناطق حاشیه‌نشین قم ساکن هستند" این خبری بود که رضا سلیقه مدیرکل بهزیستی استان قم چند پیش اعلام کرد.
استان قم با جمعیتی بالغ‌بر یک‌میلیون و 200 هزار نفر 80 هزار حاشیه‌نشین رقمی چشمگیر است. به گفته وی، مناطق حاشیه‌ای مناطق آسیب خیز هستند اما عمده دلیل این حاشیه‌ها مهاجرت‌های بی‌رویه و کنترل نشده است.
قم که در گذشته‌ای نه‌چندان دور از لحاظ هزینه‌های زندگی شهری ارزان محسوب می‌شد، علاوه بر آن به جهت وجود اماکن زیارتی برای قشر محروم شهری امن و آرام محسوب می‌شود، انگیزه‌ای برای اینکه راهی این دیار شوند و از نداری و فقر به‌ناچار در مناطق حاشیه‌ای با بدترین شرایط روزگار بگذرانند.
اسماعیل‌آباد، امین‌آباد، شهرک فاطمی وغیره تنها چند نمونه از این مناطقی است که این روزها چون زخمی بر تن شهر قم خودنمایی می‌کند.
بسیاری از این نقاط حاشیه‌ای را جزء شهر نمی‌دانند همین موضوع دلیلی برای تشدید محرومیت‌ها در این مناطق شده است به‌طوری‌که در منطقه‌ای مثل اسماعیل‌آباد 1000 نفر ساکن هستند، 1000 نفری که محروم از سلامت، بهداشت، مسائل فرهنگی وغیره است. قومیت‌های موجود در این مناطق نشان از غیربومی بودن ساکنان این مناطق می‌دهد و بیش از همه اما اتباع غیر ایرانی به چشم می‌آید.
همین مهاجرت‌ها است که به گفته مدیرکل بهزیستی قم علاوه بر تشدید پدیده حاشیه‌نشینی، آسیب‌های اجتماعی استان را نیز حادتر می‌کند تا آنجا که 60 درصد افراد تحت نگهداری بهزیستی در قم از مهاجرانی هستند که خیلی هاشان هم هویت نامشخص دارند.
بنا به اعلام آمار سال 90 استان قم مقصد 151 هزار و 672 مهاجر بوده که از این میزان 86 هزار و 624 نفر را اتباع افغان تشکیل می‌دهند.
چندی پیش بود که شهردار قم از تشکیل کمیته بررسی مشکلات لکه‌های محروم خبر داد و گفت: این کمیته باید با محوریت استاندار، اعضای شورای شهر، دستگاه‌های آب، برق، گاز و مسکن در استان شکل بگیرد تا بر اساس آن برای رفع مسائل و مشکلات این مناطق مشکلات رفع شود.
در شرایطی که سید مرتضی سقائیان‌نژاد از شناسایی و اولویت‌بندی 19 لکه محرومیت، سخن می‌گوید مدیرکل بهزیستی اما از ایجاد 11 پایگاه خدمات اجتماعی خبر داد و اظهار داشت: در گام نخست این پایگاه‌ها اقدام به سرشماری و جمع‌آوری اطلاعات خانواده‌های حاشیه‌نشین بوده است.
سلیقه با اشاره به تشکیل شناسنامه اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای استان گفت: در پایگاه‌های ایجادشده در مناطق حاشیه‌ای مددکار و روان‌شناس حضور دارد و اقدام به خدمات‌دهی می‌کنند اما واقعیت این است که اقدامات صورت گرفته کافی نیست، تنها یک دستگاه نمی‌تواند این اوضاع را ساماندهی کند.
حسین فاکر خراسانی رئیس کمیسیون حقوقی و نظارت شورای اسلامی شهر قم با ابراز نگرانی از وضعیت بهداشت و سلامت این مناطق، وضعیت ایمنی خانه‌های این مناطق را نیز نگران‌کننده می‌داند.
به گفته وی، به این مناطق حتی بدیهی‌ترین خدمات شهری هم ارائه نمی‌شود، اوضاع نامساعد کوچه‌ها، استحکام منازل، زباله‌های رهاشده در اطراف این محله‌ها، جوی‌های روان در این محلات ازجمله این کم‌کاری‌ها است.
فاکر معتقد است، راهکار مناسب برای حل مشکلات مناطق حاشیه‌ای و جلوگیری از گسترش آن تعریف نظام مهاجرت است، باتدبیر در این زمینه است که می‌توان معضل حاشیه‌نشینی را ریشه‌ای حل کرد.
اسماعیل‌آباد، امین‌آباد وغیره اگرچه در حواشی شهرهای بزرگ شکل‌گرفته اما معضلات اجتماعی و فرهنگی برای محسوب می‌شوند مناطقی که ساخت‌وسازها در آن با ابتدایی‌ترین شرایط ایمنی شکل‌گرفته‌اند سازه‌های تحمیل‌شده به حواشی شهر که بر اساس قانون باید تخریب شوند اما عواقب آن قابل‌چشم‌پوشی نیست. حالا قم مانده است و 19 منطقه حاشیه‌ای که نیازمند تدبیر جدی است چراکه بی‌توجهی، کم‌کاری یا تأمل و تعلل بیش از این گسترش این مناطق را به دنبال دارد.
منبع: تسنیم
