تندیس بهترین فیلم ۳ دقیقه‌ای جشنواره وقف، دریافت جایزه بهترین فیلم متفاوت جشنواره جهانی کودکان امریکا، جوان بر‌تر ایران در حوزه فیلم، برگزیدگی در جشنواره بین‌المللی فروغ ابدیت، دریافت جایزه بهترین فیلم کوتاه جشنواره جهانی Anchorage امریکا و نامزد نهایی بهترین فیلم ابرن‌استرالیاش از جمله موفقیت‌های «سیدسجاد موسوی» هنرمند قمی است که در سال ۷۰ متولد شده است.
این فیلمساز دهه هفتادی را می‌توان یکی از جوانان موفق در عرصه فیلم‌سازی قم دانست که با این سن کم برای خود و کشورش توانسته موفقیت‌های بزرگی کسب کند. وی این روز‌ها مشغول کارگردانی فیلم سینمایی «طا‌ها» به عنوان نخستین تجربه کارگردانی فیلم بلند خود است.
با این کارگردان جوان قمی درباره فیلم جدیدش و اوضاع فیلم‌سازی در قم گفت‌وگویی داشتیم.
این روز‌ها مشغول چه کاری هستید؟
در مرحله پیش‌تولید نخستین فیلم بلند سینمایی خود به نام «طا‌ها» هستم. این فیلم سینمایی روایت‌گر زندگی طلبه‌ای است که به مناطق سنی‌‌نشین مرزی برای تبلیغ عازم می‌شود و در آن‌جا با رفتار و سلوک پسندیده خود درصدد تبلیغ عملی اسلام بر می‌آید. «طا‌ها» که نقش وی توسط یکی از ستاره‌های حال حاضر سینما ایفا می‌شود، در این سفر تبلیغی وارد درگیری کلامی با بعضی از وهابی‌ها می‌شود. پس از ماجراهای دیگر تبدیل به نماد و الگو در میان اهل سنت آن منطقه می‌شود. از سوی دیگر پیام داستان نیز با استدلال‌های منطقی و قرآنی توسط شخصیت «طا‌ها» به مخاطب منتقل می‌شود. وجه تمایز این اثر سینمایی با سوژه‌های دیگر در آن است که با وجود هزینه‌های کم، برد جهانی خواهد داشت و در زمینه مبارزه با تکفیر، تأثیرگذار و مؤثر حرکت می‌کند. درصدد آن هستیم که این فیلم را به جشنواره فجر امسال برسانیم.
نویسندگی و تهیه‌کنندگی اثر با کیست؟
«مهدی امینی» که از فیلم‌سازان طلبه هستند و تاکنون در جشنواره‌های زیادی موفق به کسب رتبه‌های بر‌تر شده‌اند، نویسندگی این اثر را برعهده دارند و استاد جمال شورجه از تهیه‌کنندگان سابقه‌دار سینمای ایران نیز بر اساس اعتمادی که به من داشتند، تهیه‌کننده «طا‌ها» شدند.
چه شد که به فکر ساخت فیلمی با این موضوع شدید؟
جریان‌های تکفیری و سلفی‌گری محصول ۱۰۰ سال اخیر نیست و ریشه هزار ساله در تاریخ دارد. در این میان وظیفه و رسالت هنرمند متعهد مبارزه با خطرهای این جریان‌های ضداسلامی است که بهترین راه آن تولید آثار هنری است. با وجود این‌که این جریان‌های نامبارک تاکنون آسیب‌های زیادی در کشورهای اسلامی داشتند، بسیاری از مسلمانان از این گروه‌ها و مکتب فکری‌شان اطلاعی نداشته باشند و به دلیل همین بی‌اطلاعی حتی عضو آن گروه‌ها شوند. تاکنون نیز فیلم بلند و فاخری درباره آن در سینمای ما ساخته نشده است به همین دلیل وظیفه خود دیدم تا با زبان هنر به این مهم بپردازم.
اکنون مرسوم است فیلم‌سازهای تازه‌کار برای آنکه با اصول کارگردانی حرفه‌ای آشنا شوند، چند فیلم کوتاه می‌سازند. در حالی که عده‌ای از کار‌شناسان معتقدند فیلم کوتاه و فیلم بلند تفاوت‌های بنیادین دارند و هر یک نیازمند تخصص ویژه خود هستند و این‌که به فیلم کوتاه به عنوان کاری تجربی نگاه شود، اشتباه است. نظر شما چیست؟
به نظر من هم باید فیلم کوتاه و فیلم بلند را دو ژانر متفاوت دید که هدف و موضوع و نحوه نگرش در هر یک متفاوت است. چنان که در ادبیات فارسی قالبی مثل رباعی برای هدف خاصی است و قالبی مانند غزل نیز جهان‌بینی خاص خود را دارد. هم چنین رابطه داستان کوتاه و داستان بلند در دنیای ادبیات داستانی هم اینگونه است. من هم اگر چند فیلم کوتاه ساختم ناشی از دغدغه‌هایی بود که داشتم. به عبارت دیگر سوژه‌هایی که انتخاب کرده بودم فقط در قالب فیلم کوتاه می‌گنجید؛ اما نباید منکر این شد که در شرایط کنونی با توجه به هزینه‌های بالای فیلم‌سازی از یک سو و اعتماد نکردن تهیه‌کنندگان از سوی دیگر، فیلمساز جوان یا باید منتظر بماند که تهیه‌کننده‌ای حاضر به سرمایه‌گذاری شود یا این‌که توانایی خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه ثابت کند. در این صورت است که تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران نیز به جوان‌تر‌ها اعتماد می‌کنند.
با توجه به این‌که داستان فیلم شما حول محور شخصیت یک روحانی می‌چرخد، به نظر شما نقش روحانیت در سینمای امروز چیست؟
تحقق سینمای دینی وابسته به نظریه‌پردازی کار‌شناسان دینی در حوزه تولید محتوای سینمایی است. اگر حوزه علمیه وارد سینما شود، به طور قطع شاهد ظهور نگاه دینی در سینمای ایران خواهیم بود وگرنه سینما از مسیری که سیاست‌های انقلاب اسلامی اقتضا می‌کند، دور می‌شود. حضور طلبه‌ها و روحانی‌ها در بحث‌های نظری سینما بسیار مؤثر و مهم است چون در مباحث سینمای دینی با کمبودهای زیادی مواجه هستیم که نیاز به وجود روحانیت را آشکار می‌کند. از سوی دیگر تا زمانی که دین‌شناسان در حوزه نظریه‌پردازی سینما و تولید فیلم وارد نشوند، سینمایی با تعریف سینمای دینی شکل نمی‌گیرد و حتی منجر به ایجاد انحراف‌های اخلاقی و اجتماعی نیز خواهد شد.
به نظر شما در بدنه سینمای ایران تا چه حد به جوانانی مثل شما اعتماد می‌شود؟
از سال گذشته که گام‌های اولیه برای ساخت نخستین فیلم بلند خود برداشته‌ام، برای خیلی‌ها سؤال بود که آیا می‌توانم در عرصه فیلم بلند هم موفق باشم. در واقع با وجود این‌که من توانایی خود را در عرصه فیلم کوتاه ثابت کرده‌ام و برگزیدگی آثارم در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی و ملی گواه این توانایی است، هنوز برای عده‌ای پذیرفتن این‌که یک جوان دهه هفتادی بتواند فیلمی بلند با موضوع مذهبی بسازد، سخت است. سال گذشته در جشنواره فیلم فجر شاهد رویش «سعید روستایی» یکی از استعدادهای جوان فیلم‌سازی بودیم که فقط با تجربه ساخت ۵ فیلم کوتاه، فیلم «ابد و یک روز» را ساخت و توانست بسیاری از جوایز جشنواره را از آن خود کند. در حالی که طبق گفته خودش یک سال دنبال جلب رضایت تهیه‌کننده برای حمایت از فیلمش بوده که در نهایت با «سعید ملکان» به توافق می‌رسد. من هم تاکنون فیلم‌های کوتاهم را با هزینه شخصی ساخته‌ام و برای ساخت فیلم طا‌ها نیز از حمایت بی‌دریغ استاد جمال شورجه بهره‌مند هستم. در واقع اگر حمایت و توجه ایشان به جوانان نبود، من نیز برای ساخت این فیلم با سختی‌هایی مواجه می‌شدم.
کمی از موفقیت‌های خود در عرصه فیلم‌سازی برایمان بگویید.
یکی از آثار من فیلم «قطره قطره» است که تاکنون به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کرده است و برای خودم هم جالب بود که این اثر در جشنواره‌های مختلف با موضوع‌های متنوع حضور یافته است؛ برای مثال در بخش آب، کودک، محیط زیست و حقوق بشر شرکت کرد و موفق به کسب رتبه شد. «قطره قطره» در حدود ۸۰ جشنواره حضور پیدا کرده و نزدیک به ۱۵ جایزه گرفته و به دلیل سادگی کار سوژه برای مخاطبان ملموس است. اتفاقی که در این فیلم رخ می‌دهد این است که در آن با موضوعی بین‌المللی به نام کمبود آب مواجهیم. چنان که بیشتر کشورهای مختلف دنیا در حال حاضر با این معضل روبه‌رو هستند و بسیاری از نهاد‌ها در مورد حفاظت از محیط زیست فعالیت دارند. در نتیجه به فیلم‌های ساخته شده با این موضوع توجه می‌کنند. از سوی دیگر «قطره قطره» از یک موضوع سمبلیک برخودار است و به دلیل این ویژگی مخاطب می‌تواند برداشت‌های متعددی از آن داشته باشد. جالب است بدانید این فیلم حتی در جشنواره فیلم‌های فلسفی اکران شد و منتقدان گفتند که فیلم با نمایش عناصر چهارگانه درصدد القای فلسفه بشریت است. موضوعی که حتی خود من به عنوان کارگردان به ذهنم نرسیده بود.
اوضاع فیلم‌سازی در قم را چگونه می‌بینید؟
در استان قم نهادهای دولتی مختلفی با فیلم‌ساز‌ها همکاری دارند و امکانات و وسایل مورد نیاز را در اختیار آن‌ها می‌گذارند. شاید برای کسانی که از بیرون به قم نگاه می‌کنند تعجب‌برانگیز باشد اما اهالی و هنرمندان عرصه فیلم‌سازی در قم در جشنواره‌های مختلفی حضور پیدا می‌کنند و به رتبه‌های جالب توجهی می‌رسند. البته اگر هنرمندی به کار خود ایمان داشته باشد، موفق می‌شود و فرقی نمی‌کند در چه شهری زندگی و فعالیت می‌کند.
منبع: همشهری
