اقتصاد مقاومتی پایه و اساس خودکفایی کشور است، در برابر تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی تنها به وسیله این رکن می‌توان به مقابله پرداخت و در حقیقت از این فرصت‌ها برای دستیابی به توانمندی استفاده کرد.
اقتصاد مقاومتی از ابعاد و ویژگی‌های مختلف تشکیل شده، بنابراین باید از سوی کارشناسان و اساتید مورد موشکافی قرار گیرد و آسیب‌ها، موانع و راه‌های دستیابی به پایه اقتصاد مقاومتی تبیین شود.
تکیه بر تولید داخل و قطع مصرف تولیدات خارجی از جمله مواردی است که چرخ اقتصاد کشور را به حرکت وا می‌دارد و سبب اشتغال می‌شود، واردات کالاهای خارجی از جمله موانع تولید داخل است، به این وسیله بازار اشتغال برای تولیدکنندگان خارجی ایجاد می‌شود.
برای بررسی بیشتر این مسائل و نکات مربوط به اقتصاد مقاومتی با حجت‌الاسلام سیدمحمدکاظم رجایی، عضو هیأت علمی گروه اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی به گفت‌وگو پرداختیم.
در مباحث اقتصادی کشور برای دستیابی به خودکفایی باید بر چه مفاهیمی تکیه کنیم؟
رهبر معظم انقلاب در سخنان خود مباحث کلان اقتصادی را مستلزم دو نگاه دانستند، یک نگاه این است که باید در پیشرفت و حل مشکلات اقتصادی تکیه بر داخل داشته باشیم، موتور اصلی حرکت، تکیه بر تولید است که در واقع در این بخش باید بسیج همگانی برای تقویت تولید داشته باشیم.
اگر بخواهیم مشکلات را حل کنیم باید در دهکده جهانی با دنیا هماهنگ شویم و خود را به زنجیره اقتصاد جهانی متصل کنیم.
این نگاه از ابتدای انقلاب بوده، کم و زیاد، شدت و ضعف داشته، ولی هیچگاه خاموش نشده و کنار نرفته است.
بسیاری از مشکلات با برطرف شدن فقر، رکود، تورم و بیکاری حل می‌شود. به این وسیله می‌توانیم سرمایه‌گذاران را جذب کرده و خود را به زنجیره اقتصاد جهانی متصل کنیم و در اقتصاد جهانی سهم دریافت کنیم.
مشکلات تولید داخل چیست برای دستیابی به تولید خودکفا باید چه اقداماتی انجام دهیم؟
بسیاری افراد اعتماد به نفس مناسب برای تلاش و بسیج همگانی روی تولید ملی در قالب اقتصاد مقاومتی را ندارند، در واقع مشکل اساسی اقتصاد کشور کمبود منابع و امکانات نیست، در تجربه به این امر رسیدیم که مهمترین عامل در رشد اقتصادی و تولید در واقع نیروی انسانی ماهر است، در این زمینه کمبود نداریم، نیروی انسانی ماهر و دانش فراوانی داریم و جوانان آماده و پا در رکاب نیز فعال هستند.
در حقیقت نیروی انسانی فوق العاده مؤمن و در واقع جهادی داریم که هشت سال دفاع مقدس را پشت سر گذرانده‌اند، نیرویی داریم که اکنون آماده است و جانش را بر کف می‌گذارد و در سوریه و عراق می‌جنگد و در راستای اهداف نظام جمهوری اسلامی تلاش می‌کند، این نیرو در واقع سرمایه عظیم و ارزشمندی است و اساسی‌ترین عامل در تولید همین نیروی انسانی است که با روحیه جهادی و انقلابی در کشور حضور دارد.
مشکل ما کمبود منابع و امکانات نیست، بلکه کشوری وسیع، دارای فصول و آب و هوای متفاوت با امکانات وسیع و مرزهای جغرافیایی گسترده و متنوع هستیم.
مشکل اصلی در زمینه تولید و خودکفایی چیست؟
مشکل ما نگاه، دید و تفکر است، تفکری که به تولید داخل معتقد نیست. زمانی که کشور سه تا چهار سال تمام نگاه‌ها را به سمت خارج می‌برد، به طور طبیعی در این بخش رکود حاکم می‌شود و به همین دلیل اشتغال ایجاد نمی‌شود، بیکاری اوج می‌گیرد و مشکلات فراوان اقتصادی و فقر به وجود می‌آید و در نتیجه مشکلات اقتصادی حل نمی‌شود.
مشکل اساسی اقتصاد کشور تفکر و نگاه به خارج است، اینکه نگرشمان این باشد که با اتصال به قدرت‌های جهانی می‌توانیم مشکلات را حل کنیم، برای مدیریت اقتصاد کشور مشکل‌زا است.
برای رقابت با کالاهای خارجی باید چه اقداماتی انجام شود؟
در کشور ما هزینه‌ها بسیار بالا است، با توجه به نرخ سود بانکی هیچگاه تولیدکننده داخل نمی‌تواند با تولیدکننده با نرخ بهره بانکی یک درصد رقابت کند، بنابراین هزینه تمام شده در ایران بسیار سنگین است و منشأ آن در واقع نابسامانی سیستم بانکی است.
برای حمایت از کالاهای داخل باید چه اقداماتی انجام داد؟
باید تقاضاها را با کار فرهنگی مؤثر و تلاش فرهنگی روی مردم و جامعه از طریق رسانه‌ها و عمل دولتمردان به این سمت ببریم، زمانی که در یک ساعت نیروی انتظامی چند هزار سوله عظیم کالای قاچاق را کشف می‌کند یعنی واردات به شکل قاچاق در این کشور بیداد می کند.
واردات کالاهای نهایی مایه فقر است، اگر وسائل منزل، لوازم خانگی، لباس و پوشاک، روسری، یخچال و فریزر وارد کنیم، خدمت به اشتغال بیرون و ضربه به اشتغال داخل است و این امر نرخ بیکاری را افزایش می‌دهد.
زمانی که اجازه می‌دهیم حجم عظیم و انبوه کالای قاچاق وارد شود، ناشی از تفکر «ما نمی‌توانیم» است.
این تفکر ذلیلانه منشأ رکود کنونی و حجم انبوه بیکاری شده و سرانجام سبب فقر می‌شود، اگر دوام پیدا کند یقین داشته باشید که بدون تردید ما به فقر سنگینی دچار می‌شویم، بنابراین نباید بگذاریم این تفکر دوام پیدا کند.
مسؤولان در زمینه کار فرهنگی باید پیشدستی کنند، خودشان باید کالای داخلی بخرند، من مسؤول نباید لباس با پارچه انگلیسی بپوشم، در حالی که پارچه‌های ایرانی بهتری وجود دارد، مسؤولان باید در قرارگاه اقتصاد مقاومتی جلو بیایند و حرکت کنند و مردم را به مشارکت دعوت کنند.
مسؤولی که می‌خواهد سکاندار اقتصاد مقاومتی شود و مردم را دعوت کند، باید جلودار باشد و با عمل نشان دهد تا مردم تبعیت کنند.
سیاست‌های اصل 44 چه اندازه در اهداف اقتصادی مؤثر است؟
یکی از راهبردهای اقتصاد مقاومتی مردمی‌سازی است، سیاست‌های اصل 44 در راستای مردمی‌سازی اقتصاد است و در واقع وزن و اندازه دولت را کوچک کنیم تا تولیدات دچار بحران نشود و با انگیزه و بهره‌وری بالا تولید در داخل صورت گیرد.
آیا در طی این سال‌ها توانستیم در تحقق سیاست‌های اصل 44 موفق باشیم؟
زمانی که تکیه روی نفت باشد، اقتصاد را به کلی فراموش می‌کنیم، اگر نگاه به سرمایه‌گذاری خارجی و تکیه به نفت و فروش نفت خام باشد، به معنای این است که روی مسئله مردمی‌سازی تکیه نکردیم و آن بخش را رها کردیم.
منبع: فارس
