ساماندهی زائران غیرایرانی از ترمینال یکی از نخستین راهکارهایی بود که در دستور کار سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت.
به گزارش تابناک قم، عبور و مرور اتوبوس‌هایی که سراسرشان با نوشته‌های ناآشنا پرشده است در شهر قم و به ویژه اطراف حرم حضرت معصومه(س) و اطراف پارکینگ شرقی همراه با زنان و مردانی با پوست‌های تیره آفتاب‌سوخته و لباس‌های روشن بلند، صحنه آشنایی است که سال‌هاست شهروندان قمی با آن روبه‌رو می‌شوند. اتوبوس‌هایی که نوشته‌های اردوی ثبت‌شده بر بدنه‌شان در کنار پوشش و گفتار سرنشینانش خبر از مبدأ سفر می‌دهد؛ پاکستان.
پاکستانی‌ها تنها کسانی نیستند که چند سالی است پایشان بیش از گذشته به قم باز شده است. زائران عرب از کشورهای مختلف و به ویژه عراقی‌ها در این چند سال بیش از گذشته به ایران و به ویژه به شهرهای زیارتی از جمله قم سفر می‌کنند که ظرفیت برجسته‌ای برای استان قم به شمار می‌رود.
این امر می‌تواند با توسعه معیارهای گردشگری و همچنین با مدیریت صحیح و ساماندهی زائران غیرایرانی برای استان ارزآوری کند و توسعه اقتصادی استان را به همراه داشته باشد.
در شرایطی که آسیب‌پذیری محیط زیست در استان قم روزبه‌روز بیشتر عمق می‌گیرد و کشاورزی و صنعت هر کدام به نحوی مشکلاتی را برای محیط زیست به همراه دارند و از سوی دیگر نبود نقدینگی بسیاری از صنایع را به تعطیلی کشانده است، خدمات و در صدر آن گردشگری که به عنوان یک تجارت و صنعت پرسود در سراسر دنیا جایگزین خوبی برای کسب درآمد و رونق اقتصاد کشورها شده است، می‌تواند در استان قم به راهکار خوبی برای جبران توسعه آهسته و با قید و شرط کشاورزی و صنعت تبدیل شود.
گره کور ساماندهی زائران غیرایرانی
استفاده از این فرصت در قالب ساماندهی زائران غیرایرانی چند سالی است در دستگاه‌های مربوطه در استان مطرح شده است.
ساماندهی زائران غیرایرانی از ترمینال یکی از نخستین راهکارهایی بود که در دستور کار سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در اجرای این طرح نماینده این اداره کل به همراه نمایندگان نهادهای مربوطه و شرکت مجری در پایانه‌های حمل‌و‌نقل اتوبوسرانی قم مستقر شده و سعی در راهنمایی و مدیریت زائران از پایانه دارند.
به گفته وی 12 نیرو که تعدادی از آن‌ها مسلط به زبان عربی هستند به صورت شبانه‌روز در پایانه‌های مسافربری مستقر هستند و هر زائر غیرایرانی که از طریق پایانه وارد قم شود مشمول طرح ساماندهی خواهد شد. ایشان به مراکز اقامتی و تفریحی قم ارجاع داده می‌شوند و تلاش می‌شود دست دلال‌ها از این بین قطع شود.
رزرو مکان‌های اقامتی از طریق سامانه رزرواسیون و به صورت معمولی، تأمین تاکسی مورد نیاز زائران، تهیه و توزیع بسته‌های فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری، خرید و فروش انواع ارز و تهیه بلیت هواپیما، قطار، اتوبوس از جمله اقدام‌هایی است که به گفته «عیسی رضایی» در مرکز ساماندهی زائران غیرایرانی مستقر در پایانه انجام می‌شود.
اما مشکل ساماندهی از جایی مطرح می‌شود که بسیاری از این زائران با خودروهای شخصی و از طریق وسایل نقلیه‌ای به غیر از اتوبوس وارد شهر می‌شوند، مشکلی که رضایی هم بارها به آن اشاره کرده و راهکار آن را در این می‌داند که ساماندهی زائران باید از مبدأ صورت گیرد.
ساماندهی زائران غیرایرانی از مبدأ
به گفته رضایی، بیشتر خودروهایی که از استان‌های مرزی می‌آیند مقصد خود را تهران اعلام می‌کنند اما مسافران خود را در قم پیاده می‌کنند، بیش از ۴۰ تا ۵۰ اتوبوس روزانه از مرزها مسافر می‌آورند اما فقط حدود ۱۰ اتوبوس در پایانه توقف می‌کنند و آن طور که باید مسافران غیرایرانی هنوز به سمت ترمینال هدایت نمی‌شوند و بسیاری از این اتوبوس‌ها مسافران خود را در شهر پیاده می‌کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم افزود: این سازمان برای ساماندهی زائران عراقی با چندین شرکت برای حضور در مرزها و کشور عراق هماهنگی انجام داده است تا بتوانیم با روادید گروهی بخشی از این مشکلات ساماندهی را برطرف سازیم و پیشنهاد می‌کنیم مذاکره‌ای از سمت معاونان استاندار با مسئولان عراقی صورت گیرد و راهی برای توافق ایجاد شود تا بتوانیم بخشی از مشکل را در مبدأ حل کنیم. در صورت انجام این مسأله در کشور هم حرف برای گفتن خواهیم داشت.
وی معتقد است علاوه بر همه این دلایل پایانه محل مناسبی برای ساماندهی زائران نیست و باید مکان دیگری برای این منظور در نظر گرفته شود که البته این خواسته در جلسات ستاد تسهیلات زائران استان قم با واکنش تند مسئولان شورای ترافیک استان مبنی بر ناممکن بودن چنین اقدامی مواجه شد.
رضایی اما اعتقاد دارد این نبود هماهنگی در استفاده از ظرفیت زائران و پراکندگی زائران غیرایرانی در استان قم اقتدار استان را با مشکل مواجه می‌کند و لازم است کاری بین دستگاهی برای سروسامان دادن به این وضعیت اجرایی شود.
بر اساس گمانه‌زنی‌ها سالانه دوونیم میلیون زائر عراقی وارد قم می‌شوند، زائرانی که فرصت طلایی را برای استان قم به وجود می‌آورند. با ایجاد ظرفیت‌های لازم برای مدیریت صحیح جذب گردشگر می‌توان صرفه اقتصادی و سودآوری را برای استان پیش‌بینی کرد. در غیر این صورت و در صورتی که ساماندهی این زائران سر و شکل مناسبی به خود نگیرد فرصت افزایش حضور زائران غیرایرانی می‌تواند به تهدید تبدیل شود.
صدور روادید گروهی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم معتقد است نبود اعتبار و بودجه مشخص برای اجرای طرح یکی از مشکلاتی است که استان با آن دست به گریبان است و علاوه بر این سیاست‌های تشویقی از سوی وزارت امور خارجه و سفارت جمهوری اسلامی ایران و کنسول‌گری‌های مستقر در عراق در اعطای ویزای گروهی می‌تواند یکی از راهکارهایی باشد که در نظم‌بخشی به اعزام زائران به ایران و استان قم مؤثر باشد.
«عیسی رضایی» نبود سیاست واحد برای ساماندهی صدور یک مجوز برای دفاتر مسافرتی را هم از دیگر مشکلات طرح ساماندهی زائران غیرایرانی دانست و تأکید کرد: همکاری و همراهی با مسئولان عراقی در نظم بخشیدن به زائران و صدور ویزای گروهی یکی از مؤثرترین اقدام‌هایی است که نیاز به رایزنی در سطح مسئولان بالادست دارد، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز هماهنگی‌هایی با چندین شرکت را برای حضور در مرزها و کشور عراق انجام داده است.
مشکل ناکارآمدی مدیریت زائران غیرایرانی به ویژه در استان قم حالا سال‌هاست از سوی مسئولان و نمایندگان استان مطرح می‌شود اما در نهایت چیزی که مشاهده می‌شود این است که این زائران هنوز هم با اتوبوس‌ها و اتومبیل‌های شخصی در شهر سرگردان‌اند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم معتقد است تشکیل کمیته ملی دائمی ساماندهی زائران عراقی می‌تواند در مدیریت زائران مؤثر باشد که با حضور و فعالیت همه دستگاه‌های مرتبط و با محوریت سازمان میراث فرهنگی به صورت ملی برای اجرای این طرح به ویژه در شهرهای زیارتی گام برداشت.
منبع: همشهری
