موسیقی از دیرباز و شاید از بدو حیات بشر ترجمان عشق و شور آدمی بوده؛ به طوری که رد پای آن را می‌توان در جای جای زندگی بشر به وضوح مشاهده کرد. موسیقی هنری است که انسان با آن به مداحی خالق یکتا و زیبایی‌های خلقت پرداخته و در پیروزی‌ها و شکست‌ها احساساتش را با آن به منصه ظهور رسانده است.
امروزه نیز شاید بتوان موسیقی را فراگیرترین و اثرگذارترین هنر بین مردم دنیا دانست که حتی به بخشی از فرهنگ هر مرز و بوم تبدیل شده و بار فرهنگی زیادی را در جوامع مختلف به دوش می‌کشد. به طوریکه می‌توان گفت بخش قابل توجهی از انعکاس و انتقال اندیشه‌ها، اعتقادات، باورها و حتی سیاست‌های جوامع مختلف از طریق هنر موسیقی انجام می‌شود.
در کشور ما به ویژه در یک دهه گذشته موسیقی در حوزه‌های مختلف رشد کرده و کارکردهای فرهنگی آن مورد توجه دست‌اندرکاران قرار گرفته است.
و اما موسیقی آیینی و ارزشی بخشی از موسیقی جامعه ما است که با اعتقادات و باورهای جامعه ایرانی گره خورده و منعکس کننده عواطف و باورهای دینی و مذهبی جامعه است. عرصه‌‌ای که با وجود اهمیت بالا، آن طور که باید مورد توجه جامعه موسیقی کشور نیست.
امیر مسعود بیاتی فر ملقب به پویا بیاتی خواننده جوان کشورمان است که در حوزه موسیقی ارزشی و آیینی قدم گذاشته و آثاری در این زمینه تولید کرده است. با وی درباره فراز و نشیب‌های فعالیت در عرصه موسیقی آیینی گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید.
در کارنامه کاری شما تعداد قابل توجهی اثر با موضوع امام زمان (عج) و مضامین آیینی و ارزشی وجود دارد. برخی معتقدند شما این آثار را برای گرفتن مجوز تولید کردید و برخی نیز آن را برخاسته از عقیده و باور قلبیتان می‌دانند.
از سال 85 کار موسیقی را آغاز کردم و قبل از اینکه حتی به فکر گرفتن مجوز باشم، یکی از اهداف بلند مدتم در حوزه هنر و موسیقی انجام تعهد اعتقادی بوده که داشتم. من در خانواده‌ای بسیار مذهبی بزرگ شدم و از نوجوانی مداحی و تلاوت قرآن می‌کردم. موضوع امام زمان (عج) هم یکی از دغدغه‌های ذهنی من در عرصه هنر بوده است.
این موضوع به هیچ عنوان ارتباطی با مجوز گرفتن یا نگرفتن بنده نداشت. در ابتدای کارم و قبل از گرفتن مجوز نیز چندین کار با موضوع امام زمان (عج) تولید کردم و اصلاً دغدغه مجوز نداشتم، چون احساس می‌کردم فضای مجازی به تولیداتی با این مضامین نیاز دارد. سال 90 مجوز گرفتم ولی اصلاً این کارها را آن زمان هم ارائه ندادم.
نخستین مجموعه رسمی برای امام زمان (عج) را در چه سالی تولید کردید؟
سال 90 آلبوم «کشتی نوح» را منتشر کردم. این آلبوم نخستین مجموعه پاپ خاص امام زمان (عج) است و تصور نمی‌کنم تولید چنین مجموعه‌ای سابقه داشته باشد. اقبال و بازخورد خیلی خوبی بین مخاطبین من در داخل و خارج داشت و این استقبال و دلگرمی از سوی مردم موجب شد آلبوم دوم با موضوع امام زمان (ع) را کار کنیم که نهایتاً در سال 93 مجموعه‌ای با نام «دور از تو سالها» را با هفت قطعه به پیشگاه امام زمان (عج) تقدیم کردیم. در حال حاضر هم مشغول جمع آوری ترانه‌های آلبوم سوم برای امام زمان (عج) هستم.
در موضوعات آیینی و ارزشی نیز آثاری از شما منتشر شده، در خصوص این آثار توضیح دهید.
دو مجموعه و چندین قطعه تک آهنگ با موضوعات عاشورا و امام حسین (ع)، امام رضا (ع) و موضوعات مذهبی دیگر ساختم که برای آنها هم دغدغه مجوز نداشتم؛ چرا که احساس می‌کنم کار برای اهل بیت (ع) حتماً باید با دل و عشق درونی انجام شود و برای تولید آنها چارچوب‌هایی که امروز در مسیر کار ما قرار دارد اصلاً در درجه اهمیت نبوده است که بخواهم به خاطر مجوز چنین آثاری تولید کنم.
هدف من این بوده ذکات هنرم را با کار برای اهل بیت (ع) بپردازم و تا توان دارم از این مسیر خارج نخواهم شد. حتی برخی از مردم که تصور می‌کردند ساخت کارهای مذهبی از طرف من به خاطر گرفتن مجوز است، پس از چند سال به این باور رسیدند اینها نشات گرفته از اعتقاد قبلی من است و غیر از این چیزی در پشت صحنه نیست.
همان طور که می‌بینیم فضای جامعه به سمتی رفته که هنرمندان در رشته‌های مختلف وقتی اثری ارزشی و دینی تولید کرده و یا جایزه و اثری را به ائمه اطهار (ع) تقدیم می‌کنند، از سوی برخی دچار هجمه شده و حتی بایکوت می‌شوند. شما در این خصوص با چه مشکلات و موانعی مواجه شدید؟
یکی سری هجمه‌ها به هنرمندی که در فضای مجازی با موضوع اهل بیت (ع) و یا موضوعات ارزشی و انقلابی اثری تولید و منتشر می‌کند وارد می‌شود و برچسب‌هایی می‌زنند. این هجمه‌ها و انتقادها همیشه بوده است. یک عده نگاهی منفی به کارهای ارزشی دارند که هر کاری کنی نمی‌توانی ذهنیتشان را عوض کنی. تنها راه عبور از این هجمه‌ها این است که بر اعتقادات و مسیرت پافشاری کنی تا بتوانی از جریان منفی ذهن این افراد فاصله گرفته و آنها را قانع کنی که این آثار از اعتقادات قلبی نشات می‌گیرد و سوء استفاده و برداشت‌های دیگری در کار نیست.
وضعیت حمایت از کارهای ارزشی و دینی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در کشور ما در عرصه هنر به ویژه در حوزه موسیقی ارزشی و آیینی با وجود شعارهایی که داده می‌شود از کارها حمایتی نمی‌شود؛ مگر اینکه کارهای سفارشی تولید شوند و صدا و سیما نیز این کارها را بارها و بارها برای مردم پخش کند و مردم نیز به واسطه ابزار تبلیغاتی که سفارش دهندگان در دست دارند، کارها را ببینند و بشنوند.
به نظر من موضوعات ارزشی آنچنان که باید رنگ و بوی اخلاص را ندارد و در واقع باید گفت تا سفارشی نباشد مجموعه‌ای با این محورها در کشور تولید نمی‌شود؛ بنابراین شاهدیم برخی اوقات کارهایی تولید می‌شود که اصلاً برای خواننده آن، کار اهل بیتی با کارهای دیگر فرقی ندارد و حتی برخی اوقات برای این کارها دستمزدهای بیشتری هم گرفته‌اند و این جای تأسف دارد. ما به عنوان هنرمند اگر اعتقادی داریم موظف هستیم هنرمان را محل ظهور و بروز اعتقاداتمان قرار دهیم. موسیقی، هنری اثر گذار در عرصه فرهنگ است و می‌تواند اعتقادات و باورهای ما را با خیل عظیمی از مخاطبان به ویژه جوانان به اشتراک بگذارد و چه خوب است در این مسیر به خاطر باورمان از همه چیزمان مایه بگذاریم. این هدف من در چندین سال کار حرفه‌ای موسیقی بوده است.
سنگ اندازی و کارشکنی‌ها هم در این حوزه زیاد بوده، اصلاً حوزه موسیقی آیینی در کشور جدی گرفته نمی‌شود مگر اینکه کار سفارشی تولید شود و برخی اسپانسرها و سازمانهایی که با این موضوعات مرتبط هستند پشت کار باشند.
ما خوانندگانی داریم که آثاری مثلاً با موضوع عشق تولید می‌کنند و اثرشان مخاطب روشنی هم ندارد. دیدیم این آثار به عنوان نمونه در ایام ولادت امام رضا (ع) تقدیم ایشان می‌شود، در ایام ولادت امام زمان (عج) به نام ایشان می‌خوانند و در کنسرت‌ها هم آن اثر را به یک عشق زمینی تعمیم می‌دهند و مورد تشویق هم قرار می‌گیرند. از سوی دیگر هنرمندانی که به صراحت آثار ارزشی و مذهبی تولید می‌کنند و یا موفقیتشان را به ائمه اطهار (ع) تقدیم می‌کنند مورد بی‌مهری و هجمه قرار گرفته و حتی آثارشان بعضاً بایکوت می‌شود. ریشه این برخوردها و دوگانگی‌ها را چه می‌دانید؟
موضوع اول که مطرح کردید موضوع جالب و روشنی است. در حوزه شعر کلمات و کلید واژه‌هایی داریم که کمک می‌کند محتوای شعر را دنبال کنید. مثلاً آثاری که برای امام رضا (ع) ساخته می‌شود باید کلید واژه‌هایی از آن حضرت را داشته باشد و یا اثری که برای امام زمان (عج) تولید می‌شود کلید واژه‌هایی مانند جمعه، انتظار و ... دارد که هدف شعر را در ذهن مخاطب روشن می‌کند.
کارهایی با مضامین عاشقانه در کشور تولید می‌شود که به واسطه جهت گیری بی ربط آن آثار به خاطر چند جمله که به مذاقشان خوش می‌آید با ساخت نماهنگ به ائمه اطهار (ع) مرتبط می‌شوند.
من لطفی در این کارها نمی‌بینم که یک هنرمند کاری تولید کند و در هر مناسبت آن را به یک شخصیت تقدیم کند، این کار دور از شان اهل بیت(ع) است و حرکت اخلاقی قشنگی نیست و اگر هنرمند وجدان اخلاقی و اعتقادی داشته باشد چنین کاری نمی‌کند.
در مورد دوم مردم ما مردم با اعتقادی هستند. شاید شما هجومی را در فضای مجازی به یک هنرمند به واسطه انجام کاری ارزشی و اعتقادی از سوی برخی کاربران این فضا ببینید ولی این کار به تمام مردم تعمیم پیدا نمی‌کند.
من با همین نسل جوان زندگی کردم و با آنها بزرگ شدم و کار کردم و اعتقاد دارم ریشه‌های اعتقادی آنها همچنان مستحکم است و این جای شکر دارد. با اینکه خیلی ابزارها در جامعه و فضای مجازی به کار گرفته شده تا اعتقادات مردم به ویژه جوانان کمرنگ شود ولی واقعیت این است که مردم ما مذهبی و با اعتقاد هستند و به هیچ قیمتی نمی‌توان این اعتقاد را از آنها گرفت. امام حسین (ع) در رگ و خون جوانان ما ریشه دارد و نمی‌توان ایشان را از باور جوانان ما جدا کرد.
این هجمه‌ای که شما اشاره کردید باز می‌گردد به فضای مجازی که به شدت آلوده است و یک درصد مردم ما هم نیستند. پایه‌های اخلاق در فضای مجازی از بن بست ویران است. ابزار تبلیغی در فضای مجازی در دست رسانه‌ها و مراکزی است که اصولاً ریشه و پایه اعتقادی ندارند، نگاه‌های سکولار در فضای مجازی حاکم است که به هر ترتیبی کسی بخواهد به سمت مذهب و دین برود با هر چکشی او را می‌کوبند تا این اعتقاد به باور اجتماعی تبدیل نشود. البته اینها بخشی از مردم و بخشی از اهالی فضای مجازی هستند و نمی‌توان آن را به همه تعمیم داد.
چه بازخوردهایی از طرفداران و مخاطبانتان در خصوص آثار ارزشی و مذهبی گرفته‌اید؟
من در فضای مجازی و خارج از آن رابطه‌ای صمیمی با مخاطبین و هوادارانم دارم، در مدیریت صفحاتم در فضای مجازی طوری عمل می‌کنم که آنها بیشتر با اعتقادات و باورهای قلبی من آشنا شوند. این آشنایی شاید نتواند آنها را به سمت ایده آل اعتقادات ببرد ولی می‌تواند آنها را با فضاها، مفاهیم و دغدغه‌های دینی هنرمند مورد علاقه‌شان آشنا کند.
رابطه ای که در طول چند سال به واسطه کارهای مذهبی با مخاطبینم برقرار کردم بسیار سازنده بوده و توقع دارند کارهای جدید مذهبی را هر سال از من بشوند و این برای من جای شکر دارد. بارها شده است که به واسطه کارهای عاشورایی که ساختم مخاطبانم گفتند که مسیر پیاده روی اربعین را با قطعه «من و دریاب» حرکت کردیم و این برای من بسیار مهم و انرژی بخش و بالاترین افتخار است.
مخاطبینی در خارج از کشور داشتم که موضوع امام زمان(ع) و انتظار برای آنها به واسطه کارهای امام زمانی که تولید کردم جدی شده و پیگیر شدند که همه اینها لطف و نگاه ویژه اهل بیت(ع) است و من از این بابت خدا را شاکرم و امیدوارم این دست کارها باقیات و صالحات برای من باشد.
مطمئناً تا وقتی برای این کارها زیرفشار باشم روی کارم پافشاری خواهم کرد و هیچ محدویتی را شخصاً نسبت به کاری که برای اهل بیت(ع) انجام می‌دهم نمی‌پذیریم و مادامی که در این عرصه فعالیت می‌کنم و خودشان به من لیاقت دهند کار تولید خواهم کرد و این مهمترین هدف کار هنری من است.
در فضای مجازی کلیپ‌ها و تصاویر زیادی از شما در مسجد مقدس جمکران وجود دارد. چه ارتباطی بین شما و این مکان مقدس است؟
بدون تعارف و شائبه رنگ و ریا عرض می‌کنم هیچ حال و هوایی برای من آرامش بخش تر از حضور در مسجد مقدس جمکران نیست. وقتی به این مسجد شریف وارد می‌شوم احساس سبکی به من دست می‌دهد و به همین دلیل مستمر در موقعیت‌ها و مناسبت‌های مختلف مخصوصاً سه شنبه شبها و شب‌های جمعه به این مکان مقدس مشرف می‌شوم. این مسجد حال و هوای عجیبی دارد که تا وقتی آن را با پوست و خون درک نکرده باشی شاید درک صحبت من سخت باشد. باید در مرکز مغناطیس امام زمان(ع) قرار بگیری و آنجا نسیم نوازشگر مهدوی را حس کنی و آن سبک‌بالی را تجربی کنی.
جمکران برای من به معنای واقعی بهشت است و از لحظه لحظه حضور در این مسجد لذت می‌برم و بسیاری از حاجاتم در این مسجد با دعا برآورده شده و به همین دلیل می‌گویم با پوست و خونم آرامش معنوی این مکان مقدس را حس کردم و لطف امام زمان(عج) بوده که تا به امروز توانستم کارهایی را با موضوع امام زمان(عج) تولید کنم و اگر نگاه، لطف و توجه ایشان نبود من نمی‌توانستم برای ایشان بخوانم و عرض ارادت کنم.
در پایان با مسئولان و دست‌اندرکاران حوزه موسیقی چه صحبتی دارید؟
از دست اندرکاران و مخاطبینی که این مصاحبه را مطالعه می‌کنند درخواست دارم که به سمتی برویم که نگاهمان به موضوعات آیینی و مذهبی بازتر شود، مسؤولان اجاره دهند کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند دغدغه کمتری داشته باشند، موسیقی حوزه هزینه‌بر است و در این وضعیت اقتصادی بسیاری از دوستان هستند که در این عرصه برای دلشان کار می‌کند و برای ائمه اطهار(ع) کار تولید می‌کنند.
رسانه ملی که در حال حاضر مختص یه عده از هنرمندان شده و فقط از آنها حمایت می‌کند و سایر مراکزی که می‌توانند آثار را به گوش مردم برسانند بیایند و کارهای دلچسب و دلنشین این هنرمندان را حمایت و پخش کنند تا این فرهنگ در حوزه موسیقی مظلوم واقع نشود.
موسیقی آیینی ما مظلوم واقع شده و گاهاً کارهایی تولید می شود که فقط به واسطه تبلیغات شنیده می‌شود، ولی کارهای بهتر و دلنشین تر است که به گوش مردم نرسیده است. متولیان کمک کنند تا استعدادهای جوان دلسرد نشوند و کسانی که برای اهل بیت(ع) کار می‌کند حس نکنند وقتشان از دست رفته است.
باید انگیزه ایجاد شود تا حوزه موسیقی آیینی پر بارتر و پر رنگ‌تر شود. استعدادهای خوبی داریم که باید از آنها حمایت کرد و آنها را رشد داد تا کارهای فاخر تولید شود و این آثار در جامعه بیشتر بر روی مردم اثر بگذارد و مورد استقبال آنها قرار بگیرد.
منبع: فارس
