به گزارش تابناک قم، خشکسالی و کمبود آب مسئله‌ای که این روزها گریبانگیر بسیاری از استان‌های کشور شده است و حتی می‌توان سخن را فراتر از این برد و بحران آب را دغدغه‌ای برای بسیاری از کشورها و حتی مسئله‌ای دانست که آینده جهان را قطعاً تحت تأثیر آن قرار می‌دهد و این را می‌توان از موضوعات و اخبار مختلف دیگر کشورها هم به خوبی درک کرد.
اما در این بین آنچه که مهم است توجه به راهکارهای مدیریت آب و صرفه‌جویی در آن و استفاده بهینه از منابع آبی است.
استان قم از جمله مناطق کشور است که هم اکنون به طور کامل با بحران آب مواجه شده و خشکسالی و کاهش تقریباً ۱۰۰ درصدی نزولات آسمانی در این شهر کویری این بحران به شکل جدی‌تری نمایان شده است و لزوم توجه به اجرای راهکارهایی که باید در بخش شرب، کشاورزی و صنعت به منظور کاهش مصرف این مایه حیات را به دنبال داشته باشد بیش از بیش احساس می‌شود؛ گرچه با گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم در بخش کشاورزی تاکنون راهکارهای مختلفی جهت مدیریت منابع اجرا شده است.
کشت پسته در قم به صرفه است
محمدرضا طلایی در گفتگو با خبرنگار مهر، کشت پسته در استان قم را با توجه به اقلیم گرم خشک این استان به صرفه می‌داند که از لحاظ آبی و همچنین اقتصادی می‌تواند برای کشاورزان به صرفه باشد.
به گفته وی هم اکنون کشاورزان استقبال خوبی از کاشت پسته در استان قم داشته‌اند و سطح باغات این محصول از سه هزار هکتار هم اکنون به ۱۲ هزار هکتار رسیده است.
البته گفته‌های رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم درباره کاشت درختان پسته در حالی مطرح می‌شود که مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم درباره این موضوع اما و اگرهایی را مطرح می‌کند.
احمد حاج حسینی مسگر در گفتگو با خبرنگار مهر بر این موضوع تأکید داشت که بحران آب به حدی رسیده که دیگر نباید به این فکر کنیم که کشت جایگزین باید صرفه اقتصادی هم داشته باشد.
وی در ادامه سخنانش با تأکید بر اینکه اولویت باید حفظ منابع و محیط زیست باشد، می‌گوید: الگوی کشتی که در تضاد با مدیریت منابع آبی باشد هم به صرفه نیست و در حال حاضر اقلیم قم شرایطی را سپری می‌کند که کاشت پسته هم به صرفه آبی این استان نیست.
البته در این بین طلایی بر این موضوع هم صحه می‌گذارد که کشاورزی و باغداری که تمام عمر خود را پای درخت و باغ خود گذاشته قطعاً نمی‌توان به او گفت که باید باغ خود را خشک کند و یا اینکه دست از کاشت بکشد.
تولید ۲۴ هزار تن گندم طی سال گذشته در قم
موضوع کشت گندم و جو در استان قم هم مطلبی دیگری است که درباره آن اظهار نظرات فراوانی وجود دارد.
بنا بر آمار در سال زراعی گذشته کشاورزان قمی ۲۴ هزار تن گندم تولید کرده‌اند و این در حالی است که نیاز استان قم چیزی حدود ۱۲۰ هزار تن در سال است و با توجه به اینکه گندم و جو محصول تقریباً آب بر هستند رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم در سخنانش تأکید می‌کند که چنانچه برداشت گندم از رقم چهار و نیم تن در هر هکتار کمتر باشد تقریباً کاشت این محصول در استان قم صرفه نداشته و جهاد کشاورزی هم اصراری بر کاشت گندم و جو ندارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم همچنین به کشت گیاهان دارویی در راستای بهینه‌سازی مصرف آب در قم تأکید می‌کند و در ادامه می‌گوید: در حال حاضر ۲۵۰ هکتار از راضی به کشت گیاهان دارویی اختصاص دارد و هدفمندی در ۲ سال آینده در راستای افزایش این مقدار به هزار هکتار است.
وی از دو دشت ساوه و شریف آباد به عنوان دو دشت پایلوت جهت اصلاح الگوی کشت نام می‌برد که اقدامات مطالعاتی و برنامه‌ریزی‌های آن هم صورت گرفته و طلایی هم امیدوار است که بتواند در کشت بهاره طرح جامع الگوی کشت را در آن‌ها پیاده سازی کرد.
سرانه مصرف آب در قم بالاتر از میانگین کشوری است
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم در ادامه سخنانش با خبرنگار مهر، سرانه مصرف آب برای هر نفر در کشور را ۲۰۰ لیتر در شبانه‌روز می‌داند که قمی‌ها از این رقم بیشتر مصرف کرده و بین ۲۳۰ تا ۲۵۰ لیتر آب مصرف می‌کنند.
احمد حاج حسینی مسگر در این زمینه صرفه‌جویی مردم، توسعه فاضلاب شهری، تصفیه و بهره‌وری مجدد آب در چرخه‌های مختلف صنعت و حتی آبیاری فضای سبز را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید: الگوی فضای سبز شهری قم هم با توجه به شرایط آب و هوایی این استان باید تغییر کند.
وی بر این باور است که فضای سبز چمنی نه تنها آب بر است بلکه تأثیر چندانی هم بر آب و هوا ندارد و بنابراین برای زیباسازی شهری بخصوص برای شهری کویری مانند قم باید به سمت استفاده از ماسه‌های رنگی رفت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم البته درباره چاه‌های غیر مجاز استان قم که رقم آن‌ها چیزی حدود سه هزار و ۸۶۰ حلقه است هم سخن می‌گوید. مطلبی که رئیس سازمان کشاورزی قم هم آن را مورد اشاره قرار داد و تأکید کرد که باید با این چاه‌های غیر مجاز که آب‌های زیرزمینی را به راحتی مصرف می‌کنند برخورد کرد.
باید با چاه‌های آب غیر مجاز برخورد شود
البته علی مؤمن دبیر اجرایی خانه کشاورز قم که به شدت با برخی از آمارهایی که درباره مصرف آب در بخش کشاورزی داده می‌شود مخالفت است. وی در گفتگو با خبرنگار مهر بر این نکته تأکید می‌کند که باید با چاه‌های غیر مجاز برخورد شود.
البته او در سخنانش می‌گوید: اگر این چاه‌های غیر مجاز میانگین حدود ۲ لیتر در ثانیه برداشت آب داشته باشند در سال چیزی حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب از این چاه‌ها برداشت می‌شود که این مقدار را هم به کشاورزان نسبت می‌دهند و جزو مصارف آن‌ها حساب می‌کنند در حالی که این مقدار از چاه‌های غیر مجاز برداشت شده است.
در عین حال حاج حسینی مسگر که به نظر می‌رسد هدر رفت آب در بخش کشاورزی را با توجه به اشتغال‌زایی و ارزش افزوده‌ای که ایجاد می‌شود رقم بالایی ارزیابی می‌کند درباره چاه‌های غیر مجاز هم می‌گوید: بسیاری از این چاه‌ها خشک شده‌اند و در حال حاضر تنها هزار چاه قابل برداشت است که شاید رقم برداشتی این چاه‌ها هم به رقم ۲۰ میلیون مترمکعب برسد و با توجه به برداشت آبی که از چاه‌های مجاز و بخش کشاورزی صورت می‌گیرد رقم ناچیزی است.
حاج حسینی مسگر در ادامه به مصرف آب در بخش صنعت قم هم اشاره دارد وی در این باره می‌گوید: آب مصرفی در بخش صنعتی با توجه به ارزش افزوده و اشتغالی که ایجاد می‌کند چندان نمی‌تواند قابل توجه باشد و از سویی دیگر می‌توان با تصفیه پس آب شهرک‌های صنعتی آب را دوباره به چرخه بازگرداند که در این زمینه هم شهرک‌های صنعتی قم باید به شکل جدی وارد عمل شوند.
کشاورزان مظلوم هستند
دبیر اجرایی خانه کشاورز قم اما تمام قد از کشاورزان حمایت و پشتیبانی می‌کند و همان‌طور که گفته شد بسیاری از آمار و ارقام هدر رفت آب در این بخش را قبول ندارد.
مومن می‌گوید کشاورزان مظلوم هستند و حتی آبی که در سدها تبخیر می‌شود و یا در لوله‌های شهری هم پرت می‌رود و آب چاه‌های غیر مجاز و هر هدر رفتی که از آب وجود دارد را به بخش کشاورزی نسبت می‌دهند.
وی می‌گوید کارخانه‌های قم هر کاری که بخواهند با آب شرب شهری انجام می‌دهند و چون در بخش صنعت هستند کسی به آن‌ها اعتراضی ندارد و همه اعتراض‌ها معطوف به بخش کشاورزی است.
وی در عین حال تأکید می‌کند کشاورزان آب را دوست دارند و حتی بسیار قبل‌تر از مسئولان بر این باور بوده‌اند که کشور روبه خشکسالی می‌رود و بنابراین چون سرمایه آن‌ها بستگی به این مایه حیات دارد قطعاً در راستای استفاده بهینه از آن گام برداشته و عمل می‌کنند.
در هر حال گفته‌های مسئولان امر درباره آب و بهره‌وری بهینه از آن و آنچه که در اخبار و آمار می‌آید همه نشان دهنده این است که در موضوع آب نیازمند وفاق و همراهی ارگان‌های مسئول هستیم تا زنگ خطر کمبود آب را همه بشنوند و در راستای استفاده بهینه از آن گام بردارند زیرا قطعاً اقدامات مقطعی و یا اقدامات جایگزینی که دردی را دوا نکند و یا مورد پذیرش همگان نباشد قطعاً در آینده مجدداً به چالشی دیگر تبدیل می‌شود.
