به گزارش تابناک قم، در روزهایی که تحریم های ظالمانه بر ملت ایران سایه افکنده است؛ توجه به صنایع داخلی و اهتمام ویژه به صنایع دستی یکی از راه های دور زدن این تحریم هاست.
در این بین، صنعت فرش دستباف به عنوان هنر – صنعتی که ریشه در فرهنگ ایران زمین دارد؛ باید بخش مهمی از توجهات را به خود جلب کند؛ چراکه این هنر – صنعت مزایای فراوانی در خود دارد که به عنوان نمونه می توان به مواردی مانند عدم نیاز به تشکیلات وسیع اداری، ایجاد اشتغال و درآمد به ویژه در مناطق روستایی، عدم احتیاج به سرمایه گذاری زیاد، ایجاد اشتغال در مشاغل جنبی نظیر پشم ریسی، رنگرزی و …، متکی بودن بر امکانات داخلی و منبع مهم ایجاد درآمدهای ارزی اشاره داشت. از این رو می توان گفت که نقش فرش در اشتغالزایی و کسب درآمد برای بافندگان و همچنین ایجاد ارزش افزوده و تحصیل ارز برای اقتصاد ایران، غیر قابل انکار است.
با این حال گزارش ها نشان می دهد که سهم فرش از صادرات غیر نفتی در حال کاهش است و این کاهش، متأثر از عوامل بسیاری است که البته بسیاری از این عوامل را باید در داخل جستجو کرد؛ عواملی که بیشتر آن ها به تولید و سیاست های تولید کشور بر می گردد.
در این زمینه برخی از کارشناسان بر این باورند که در ایران بر خلاف کشورهای دیگر تولیدکننده فرش دستباف، عمده تولید به صورت تک بافی و در خانه ها انجام می شود؛ در حالی که در کشورهای رقیب مانند هندوستان و پاکستان، این امر به صورت گروه بافی و در مجتمع های کارگاهی به سرانجام می رسد.
و اما یکی از قطب های تولید فرش دستباف ایرانی، قم است؛ شهری که 25 تا 27 هزار هنرمند بافنده در گذشته های نه چندان دور در آن پای دار قالی می نشستند تا سهم 20 درصدی فرش قم را در صادرات کشور رقم بزنند.
در عین حال، آمار رسمی صادرات غیر نفتی در کشور نشان می دهد که از این صادرات، تنها یک درصد به فرش دستباف تعلق دارد؛ فرشی که هم می تواند ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشد و هم کالایی برای صادرات فرهنگی باشد و به عنوان سفیر فرهنگی ایران زمین نقش بازی کند.
اکنون حتی مسئولان هم به مشکلات این هنر – صنعت بویژه در قم معترفند؛ تا آن جا که احمد امیرآبادی فراهانی، یکی از نماندگان مردم این شهر در مجلس شورای اسلامی، خود یکی از کسانی است که بر این مشکلات صحه می گذارد و تلاش دارد تا از طریق مراجع قانونی و مطالبه از مسئولان ذیربط، این زخم کهنه را التیام بخشد:
«قم جایگاه واقعی خود را در زمینه فرش در کشور از دست داده که برای بازگشت به وضعیت قبلی نیز نیازمند حمایت مسئولان از تولیدکنندگان عرصه فرش در استان قم است. همچنین در زمینه رکود بازار فرش و عدم رونق در آن هیچ‌کس پاسخگو نیست و هر کس مسئولیت آن را بر گردن دیگری می اندازد که به نظر می رسد در یکجا باید متوقف شود.
صنعت فرش قم در حال نابودشدن کامل است که این، نتیجه بی تدبیری مسئولان سابق و فعلی است و تمام مسئولان باید در این زمینه پاسخگو باشند.»
او همچنین بر این باور است که تنها صنعتی که رهبر انقلاب در سفر به قم از آن یاد کردند؛ فرش دستباف قم بود که نشان از اهمیت آن دارد اما با وجود تمام تأکیدات؛ وضعیت مطلوبی در این زمینه مشاهده نمی شود.
اکنون به نظر می رسد در کنار بیان این مشکل، باید به برخی راهکارها هم اشاره ای شود؛ راهکارهایی که بخشی از آن ها به این شرح است:
یک . فرش دستباف قم نیاز به حمایت عملی و عینی دارد؛ به طور مثال لازم است تا قوانینی مانند قانون حذف مالیات بر ارزش افزوده فرش دستباف که مصوب مجلس شورای اسلامی است، توسط نمایندگان دولت در قم و به معنای واقعی کلمه اجرایی شده و تنها به حرف زدن های کسالت آور بسنده نشود.
دو . اگر میراث فرهنگی و گردشگری کشور و البته استان قم بتوانند برنامه ویژه ای برای معرفی فرش دستباف قم به گردشگران تدارک ببینند؛ قطعا کیفیت این فرش خواهد توانست خود را بر آن گردشگران تحمیل کند تا شاید تداوم این مسئله بتواند رکود فعلی را شکست دهد.
سه . فرش دستباف، یک کالای هنری بین المللی است؛ بنابراین باید شرایط برای حضور در همایش های و جشنواره بین المللی برای دست اندرکاران این صنعت بویژه بافندگان هنرمند پدید آید تا آنان عملا بتوانند به تبلیغ آثار خود بپردازند.
امید که بتوان با پرداختن به این راه حل ها و البته همت و تلاش خود هنرمندان بافنده و دست اندرکاران، فرش دستباف قم را از وضعیت فعلی نجات داد و افق تازه ای در برابر آن گشود.
منبع: قم فردا
