به گزارش تابناک قم، علامه حسن حسن‌زاده آملی، در اواخر سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در آمل، یکی از روستاهای لاریجان در استان مازندران، متولد شد. او در شش سالگی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه آموخت و در سال ۱۳۲۳ هجری شمسی دروس حوزوی را آغاز کرد. ایشان ادبیات عربی و درس‌های مقدماتی را در آمل از اساتیدی مانند محمد غروی، عزیزالله طبرسی، احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی، میرزا ابوالقاسم فرسی و دیگران آموخت و همزمان درس‌های مقدمات حوزوی را تدریس کرد.
آیت‌الله حسن‌زاده، با اتمام دروس مقدماتی حوزه، لباس روحانیت پوشید و در ۲۲ سالگی، در شهریور ۱۳۲۹ش، برای ادامه تحصیل، وارد تهران شد. حسن‌زاده، بخش‌هایی از کتاب‌های شرح لمعه و قوانین الاصول را از سید احمد لواسانی آموخت. ایشان سال‌های طولانی در درس علامه شعرانی شرکت کرد و کتاب‌های بسیاری در فقه، اصول فقه، فلسفه، تفسیر، رجال و درایه و ریاضی و هیئت و نجوم را از او آموخت کتاب‌های مکاسب، جواهرالکلام، رسائل و کفایه، شرح اشارات خواجه نصیرالدین طوسی، اسفار اربعه، تفسیر مجمع البیان، هیئت قوشچی، اصول اقلیدس، مجسطی بطلمیوس، تشریح کلیات «قانون» بوعلی سینا از جمله آن کتاب‌ها است.
علامه حسن‌زاده آملی در سمت چپ | علامه عبدالله جوادی آملی سمت راست / ۱۳۲۷ هجری
علامه حسن‌زاده از علامه شعرانی، اجازه اجتهاد و اجازه نقل حدیث دریافت کرد. همچنین با راهنمایی وی، در دروس فلسفه و عرفان و خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی شرکت نمود. علامه حسن‌زاده، ۱۱ سال نزد مهدی الهی قمشه‌ای، حکمت «منظومه» سبزواری، مبحث نفس اسفار و بخش‌هایی از «شرح خواجه بر اشارات» را فرا گرفت. همچنین در جلسات تفسیر قرآن او حاضر شد. آیت‌الله محمدتقی آملی، استاد درس خارج فقه و اصول علامه حسن‌زاده در تهران بوده است. علامه حسن‌زاده، شرح قیصری بر فصوص الحکم و قسمتی از اوائل طبیعیات شفای شیخ الرئیس را در درس شیخ محمدحسین فاضل تونی شرکت کرد. همچنین بخشی از شفای ابوعلی سینا را نزد میرزا احمد آشتیانی خواند.
حسن‌زاده آملی در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی از تهران به قم رفت و به مدت ۱۷ سال در دروس علامه طباطبایی، برادر علامه و سید محمدحسن الهی حاضر شد. در این مدت، بخش‌هایی از کتاب بحارالانوار محمدباقر مجلسی و تمهید القواعد را نزد علامه طباطبایی خواند. همچنین در دروس فلسفی و عرفانی سید محمدحسن الهی شرکت کرد. حسن‌زاده از این دوره به نیکی یاد کرده و بخش‌هایی از تأثیرپذیری اخلاقی را به این دوره نسبت داده است. استاد دیگر او سید مهدی قاضی طباطبایی، فرزند سید علی قاضی بود که در علوم غریبه و حکمت و عرفان، شهره بود.
تدریس
علامه حسن‌زاده پس از سکونت در قم، ۱۴ دوره شرح منظومه، ۴ دوره اشارات، یک دوره اسفار اربعه، و ۴ دوره شرح فصوص قیصری را تدریس کرده است. شرح تمهید و مصباح الانس نیز از جمله تدریس‌های اوست. او همچنین حدود ۱۷ سال دروس ریاضیات، هیأت، وقت و قبله را درس داده که کتاب دروس «معرفة الوقت و القبلة» محصول آن درس‌هاست.
علامه حسن زاده آملی آثار بسیاری در فلسفه، عرفان، ریاضی، نجوم، ادبیات فارسی و عربی دارد و برخی از مهم‌ترین آثار فلسفی و عرفانی چون اسفار اربعه، اشارات، شفا و شرح فصوص الحکم را تصحیح کرده و بر آنها شرح و حاشیه نگاشته است. او نهج‌البلاغه و کشف المراد را تصحیح کرده است. دیوان اشعاری نیز از او به جای مانده است. از ایشان حدود ۱۹۰ اثر از علامه حسن‌زاده آملی به ثبت رسیده است.
به باور علامه حسن‌زاده آملی، دین، فلسفه و عرفان، با هم هماهنگ‌اند. او ادعای یونانی‌بودن فلسفه اسلامی را نادرست می‌داند؛ زیرا فیلسوفان مسلمان، اندیشه‌های فلاسفه پیش از اسلام را عمق بخشیده و پخته‌اند. به گفته سید یدالله یزدان‌پناه، از شاگردان وی، حسن‌زاده بیشترین تأثیر را از ملاصدرا و ابن عربی گرفته بود.
پیکر مطهر علامه حسن زاده آملی در روز اربعین تشییع می‌شود
فرماندار آمل، زمان تشییع پیکر مطهر حضرت آیت الله علامه حسن زاده آملی را روز دوشنبه، پنجم مهرماه مصادف با اربعین حسینی در این شهرستان خبر داد.
علیرضا شریعت در حاشیه جلسه ستاد ارتحال حضرت آیت الله علامه حسن زاده آملی در گفتگو با مهر با، بیان اینکه تشییع پیکر مطهر آیت الله حسن زاده روز اربعین حسینی انجام می‌شود، اظهار داشت: مراسم تشییع با رعایت کامل شیوه نامه‌های بهداشتی و خودرویی برگزار خواهد شد. مکان دفن علامه هنوز به طور قطعی مشخص نیست و منتظریم که فرزندان علامه وصیت ایشان را اعلام کنند تا طبق وصیت علامه عمل شود.
اعلام یک هفته عزای عمومی در آمل
فرماندار ویژه آمل همچنین گفت: به احترام علامه حسن زاده همه برنامه‌های عمومی شهرستان آمل، یک هفته عزای عمومی خواهد بود و فضای عمومی شهر آمل کاملاً سیاه پوش خواهد شد. علامه حسن زاده متعلق به آمل و ایران نبوده و چهره‌ای فراملی است و باید در شأن این عالم بزرگوار برگزار شود.
