تابناک فارس به نقل از فارس:زمان در اطرافش متوقف شده بود، چیزی خستهتر از بغض حنجرهاش را میفشرد و عقربههای ساعت منجمدتر میشدند.
دل به دریا زده بود و امروز بعد از مدتها تصمیم گرفته بود؛ تصمیمی سخت و چالشبرانگیز اما نجاتدهنده و امیدوار، تصمیمی سهل و ممتنع. ساعت دیواری سالن بیمارستان را برای چندمین بار از نظر گذراند .
با گامهای نامطمئن نزدیک در اتاق عمل رفت؛ همان مسیری که این چند روز بارها آن را طی کرده بود و موقعیتهای مختلف را در ذهنش ترسیم کرده بود. امروز تصمیم گرفته بود دیگر اشکی، چشمش را خیس نکند و دلش دیگر نلرزد . امروز تصمیمی طوفانی اما بزرگ گرفته بود. تصمیمی که حیات و ممات فرزندش را به جاودانگی نام و یادش پیوند میزد.
اینکه چهره فرزندش را دیگر نخواهد دید آزاردهنده بود اما همین که قلب او در بدن شخص دیگری به تپش درمیآمد یعنی او هنوز زنده بود و سهمی از وجود را نمایان میکرد. اینکه اعضا دیگر او نجاتگر بیمارانی میشدند که سالها رنج بیماری و رنجوری را با خود یدک میکشیدند، اندکی آرامش میکرد.
اهدا عضو؛ اقدامی معرفتمندانه و مورد خوشنودی خداوند و بندگان او است. پدیدهای که تا یک دهه پیش، ماهیت چندان شناخته شدهای نداشت برای همین بیشتر در برابر آن مقاومت میشد اما خوشبختانه طی سالهای اخیر چالش خانوادهها برای رضایت به اهدا عضو یا اعضایی از عزیزشان کمتر شده و این اقدام اساسی و حیاتبخش بیش از پیش مورد اقبال عمومی قرار گرفته است .
این امر را میتوان از افزایش حرکتهای داوطلبانه برای دریافت کارت اهدا عضو مشاهده نمود و از بالاتر روند صعودی تعداد اهدای عضو افرادی که مرگ مغزی شده اند. در این میان آموزش و تبلیغ در فرهنگسازی جهت ترویج فرهنگ اهدا عضو میتواند بیش از سایر آیتمها، اثرگذار باشد.
داراب پس از شیراز، بیشترین تعداد اهدای عضو را به خود اختصاص داده است و در این میان، اهدای عضو دانشآموزان نخبه و نوجوانان دارابی فعال در عرصههای علمی و ورزشی، مقولهای قابل توجه و تحسین است که شاید در نوع خود کمنظیر باشد
داراب پس از شیراز، بیشترین تعداد اهدای عضو را به خود اختصاص داده است و این امر زندگیبخش، در شهرستان داراب بیش از سایر نقاط استان نهادینه شده است. در این میان، اهدای عضو دانشآموزان نخبه و نوجوانان دارابی فعال در عرصههای علمی و ورزشی، مقولهای قابل توجه و تحسین است که شاید در نوع خود کمنظیر باشد .
این روند امسال بیش از گذشته بروز یافت و به فواصل اندک زمانی، خبر هدیه عضو چند دانشآموز دارابی، فضای مجازی را پر کرد.
زهرا روستا از روستای حسن آباد، علی اصغر روهنده از بخش فورگ و محمدمهدی حیدری که کوچهای از داراب را به نام خود ثبت کرد، دانشآموزانی هستند که امسال نام و یادشان در عرصه اقدامی خداپسند، جاودان شد.
در عرصه تبلیغات ، رسانهها حرف اصلی را میزنند و سینما نیز به عنوان هنر- رسانه تاکنون تولیداتی در عرصه اهدای عضو داشته است که به طور اجمالی به مرور آنها میپردازیم:
چشمهایم برای تو اثر خسرو شجاعی نخستین فیلمی است که در سال ۱۳۷۱ در قالب ملودرامی خانوادگی به مقوله پیوند عضو پرداخت. در این فیلم، زوج جوانی که بازیگران اصلی آن مرجانه گلچین و دانیال حکیمی بودند، پس از اطلاع از بیماری لاعلاج زن، اقدام به اهدا چشم و عمل پیوند کردند.
بودن یا نبودن اثر کیانوش عیاری، فیلمساز صاحب سبک کشورمان در سال ۱۳۷۷ تولید شد و یکی از شاخصترین آثار سینمایی به لحاظ مضمون و فضاسازی در زمینه پیوند اعضا است. در این فیلم، زندگی دختری به نام آنیک با بازی مرحوم عسل بدیعی به تصویر کشیده شده که به شدت از ناراحتی قلب رنج میبرد و عمل پیوند قلب بر روی او انجام میشود. عسل بدیعی (در دنیای واقعیت) در ابتدای سال ۱۳۹۲ بر اثر تصادف دچار مرگ مغزی شد و طبق تمایل خودش در زمان حیات با تهیه کارت اهدا عضو و یادداشتی که در این زمینه بر جای گذاشت، هفت عضو از بدن او اهدا شدند.
فصل نرگس اثر نگار آذربایجانی، دیگر اثری است که به موضوع اهدا عضو میپردازد و این فیلم بیشتر به زندگی افراد شفا یافته پرداخته و تجربه جدیدشان از قلب تازهای که در بدن دارند، به تصویر کشیده شده است. کارگردان فصل نرگس در مصاحبههای خود گفته است: فیلمش با نگاهی به مرگ عسل بدیعی و اهدای اعضا او به بیماران است.
یکی میخواد باهات حرف بزنه اثر منوچهر هادی از دیگر آثاری است که در بستر داستانی پرچالش و با چاشنی آسیبهای اجتماعی نظیر فقر و طلاق به موضوع اهدای عضو پرداخته است. این فیلم راجع زنی به نام لیلا است که یک هفته فرصت دارد تا بری اهدا عضو دخترش که بر اثر تصادف دچار مرگ مغزی شده است، از شوهر سابقش رضایت بگیرد. او برای این موضوع از تهران به کرمان سفر میکند و چالشهای مواجه میشود. شهاب حسینی، آناهیتا نعمتی، حمیدرضا پگاه، یکتا ناصر، هانیه غلامی و مصظفی کوهی بازیگران اصلی یکی میخواد باهات حرف بزنه، هستند.
یک روز به خصوص اثر همایون اسعدیان در سال ۱۳۹۴ تولید شد و فیلمی جنجالی راجع به قاچاقهای موجود در عرصه اهدای اعضا است. حامد جوانی است که برای عمل قلب خواهرش ، باید دست به انتخابی بزند در آینده مسیرهای متفاوتی را پیش روی او قرار میدهد.
آسمان هشتم اثر حسن نجفی نیز در بستر فضای معنوی زیارت، به مقوله اهدای عضو میپردازد و ماجرای فیلم و نقاط اوج و فرود داستان، در مشهد مقدس میگذرد.
فارس پیشروترین استان کشور در زمینه اهدای عضو است و این فرهنگ حیاتبخش که امید و طراوت زندگی با خود به همراه دارد در فارس بیش از سایر نقاط کشور نمود عینی و بروز ظاهری یافته است و شیراز و داراب بیشترین تعداد اهدای عضو را به خود اختصاص دادهاند که در این زمینه با رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان فارس گفتگویی انجام دادهایم.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان فارس میگوید: خواه ناخواه به هر علت، خانوادهای عزیز خود را از دست میدهد ، همان گوهر گرانبهایی که زیر خاک می رود با اهدای عضو می تواند جان افراد دیگری را نجات بخشد .
عبدالحمید کشاورزی ادامه میدهد: شایسته است ترویج این فرهنگ به عنوان ایثار و همنوعدوستی در سطح جامعه روزبهروز پویاتر شود و اهدا عضو از طریق رسانهها تبلیغ گردد تا افرادی که چشم انتظار سلامتی عزیزان خود هستند و عمل پیوند تنها امید آنها است، به این امر مهم دست یابند.
فارس پیشروترین استان کشور در زمینه اهدای عضو است و این فرهنگ حیاتبخش که امید و طراوت زندگی با خود به همراه دارد در فارس بیش از سایر نقاط کشور نمود عینی و بروز ظاهری یافته است
وی با اشاره به اینکه در فرهنگ دینی و ملی ما از دیرباز کمک به همنوع وجود داشته ، اضافه میکند: اهدای عضو متناسب با فرهنگ عمومی جامعه و بینش اعتقادی جامعه ما است و به عنوان فرهنگی زیبا و خداپسند میتواند نجاتبخش جان عدهای از بیماران باشد.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی فارس با اشاره به فعالیت مثمر اثر خیرین دارابی در زمینه ترغیب خانوادهها به اهدای اعضای بیماران مرگ مغزی، بیان میکند: شهرستان داراب پس از شیراز رتبه دوم استان را در حیطه اهدا عضو به خود اختصاص داده است و در این شهرستان، گروهی از خیرین با هماهنگی انجمن حمایت از بیماران کلیوی، پیگیر اهدای عضو هستند.
کشاورزی میافزاید: این گروه از خیرین به محض این که فردی مرگ مغزی شود با خانواده وی مذاکره کرده و آنها را برای عمل اهدای عضو ترغیب و آماده میکنند.
وی اظهار میدارد: در سال ۹۷ در این شهرستان، ۱۴ نفر به مرگ مغزی دچار شدند که از این تعداد، ۱۱ خانواده برای اهدای عضو به ویژه اهدای کلیه رضایت دادند و در سال گذشته نیز ۱۶ مرگ مغزی در داراب وجود داشت که ۱۱ مورد آن برای ین اقدام نیکو پیشقدم شدند.
کشاورزی خاطرنشان میکند: در نیمه نخست امسال نیز ۱۲ مورد مرگ مغزی در داراب داشتیم که از این تعداد با جلب رضایت خانوادههای بیماران، به هفت مورد اهدای عضو ختم شده است.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی فارس میگوید: ۱۸۱ مورد عمل پیوند با همراهی تیم پیوند کلیه در فارس انجام شده است و فارس از معدود استانهایی است که در آن پیوند اعضا فقط از مرگ مغزی انجام میشود و خرید و فروش کلیه در این استان وجود ندارد که این اقدام بزرگ، حاصل تلاش اعضای انجمن حمایت از بیماران کلیوی است.
فارس از معدود استانهایی است که در آن پیوند اعضا فقط از مرگ مغزی انجام میشود و خرید و فروش کلیه در این استان وجود ندارد که این اقدام بزرگ، حاصل تلاش اعضای انجمن حمایت از بیماران کلیوی است
وی تصریح میکند: هر چند فرهنگ اهدای عضو در فارس به خوبی نهادینه شده است اما تا رسیدن به مطلوب هنوز فاصله داریم چرا که فاصله بین تعداد مرگهای مغزی تا نیازمندان به اهدای عضو هنوز قابل توجه است، در حالی که از یک انسان مرگ مغزی، میتوان ۸ نفر را از مرگ قطعی نجات داد و اعضایی مانند قلب، کبد، کلیه، پانکراس، گوش، چشم قابل پیوند هستند.
کشاورزی، اعتمادسازی و تغییر باور عموم را در ترغیب بیشتر به هدیه کردن عضو موثر قلمداد کرده و بیان میکند: برای این که اکثریت مردم، به فرهنگ اهدای عضو روی بیاورند و آن را بپذیرند باید اعتمادسازی کرد.
وی اضافه میکند: یکی از راههای آگاهیبخشی و اعتمادسازی، درک تفاوت میان مرگ مغزی و کما است چرا که عدهای از افراد تصور میکنند مرگ مغزی با کما شرایط یکسانی داشته و احتمال بازگشت فرد به زندگی وجود دارد در حالی که فردی که دچار مرگ مغزی شده با دستگاه و تجهیزات پزشکی، علائم حیاتی دارد و طبق مشاهدات و نظر پزشکان، احتمال بازگشت وی وجود ندارد.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی فارس متذکر میشود: عدم رضایت برخی از خانواده ها به اهدای عضو ناشی از عواطف آنها و احتمال برگشت فرد مرگ مغزی به زندگی است یا اینکه برخی فکر میکنند همه بافتها و اعضای بدن در عمل پیوند برداشته میشود اما اینطور نیست و اگر این موضوع نهادینه شود، احتمال اقبال عمومی به اهداعضو بیشتر خواهد شد.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی داراب میگوید: سالانه در داراب، ۹۰۰ نفر برای اهدای عضو ثبتنام میکنند اما امسال به دلیل شیوع کرونا تاکنون ۵۰ نفر بیشتر ثبتنام نکردهاند.
داریوش مومن راجع به علت اصلی عارضه مرگ مغزی در داراب، ادامه میدهد: بیشترین عامل مرگ مغزی در شهرستان داراب تصادف با موتورسیکلت است که این روند باید تلنگری برای نوجوانان و جوانان در استفاده از این وسیله نقلیه باشد.
وی با اشاره به روند کسب رضایت از خانواده بیماران مرگ مغزی، بیان میکند: هنگامی که پزشکی، مرگ مغزی بیمار را تایید میکند، ما بعد از بررسی خانواده وی را توجیه کرده و جهت جلب رضایت پدر، مادر یا فرزند و همسر وی اقدام میکنیم.
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی داراب اضافه میکند: معمولا خانوادهها در ابتدا سماجت به خرج داده اما پس از مدتی آرام شده و رضایت میدهند که پس از اخذ رضایت، با هماهنگی بخش پیوند شیراز بیمار را به شیراز انتقال داده و جهت انجام عمل اهدای عضو آماده میکنند.
مومن ضمن تاکید بر ترویج فرهنگ اهدا عضو و ایجاد تبلیغات گسترده در این زمینه، میگوید: در زمینه هدیه عضو در تلویزیون همکاری چندانی وجود ندارد و ما با تبلیغ در رسانههای مجازی، حضور در مراسم، اهدای لوح تقدیر و... سهی در ترویج این فرهنگ شایسته داریم.
با تبلیغ در رسانهها و ترویج اقدامات خیریه در امر اهدای اعضا، توانستیم این پدیده را در داراب نهادینه کنیم و در حال حاضر مثل اوایل کار، با مشکل چندانی مواجه نیستیم
وی خاطرنشان میکند: با تبلیغ در رسانهها و ترویج اقدامات خیریه در امر اهدای اعضا، توانستیم این پدیده را در داراب نهادینه کنیم و در حال حاضر مثل اوایل کار، با مشکل چندانی مواجه نیستیم.
آن چه مسلم است فراگیر شدن اهدا عضو نیازمند شیوههای نو در ترویج و ترغیب عموم جامعه است. که در این میان، افرادی که در سلامت به سر میبرند با تهیه کارت اهدای عضو و خانواده افرادی که دچار مرگ مغزی شدهاند با رضایت به هدیه عضو بیمار، هر کدام به نوعی در این امر زندگیبخش سهیم هستند.
در گذشته، اهدای عضو به عنوان تابویی اجتماعی مطرح بود و به قدری ناشناخته که امکان مطرح کردن آن به راحتی میسر نبود اما اکنون این مقوله پذیرفته شده و مسیر صعودی را طی میکند .
امید که روزی برسد که اهدای اعضا به فرهنگی عمومی تبدیل و مقاومت افراد در برابر آن به حداقل برسد تا شاهد خبرهای امیدبخش بیشتری در این عرصه باشیم.