تابناک فارس هب نقل از فارس: ایرانیان از دورههای باستان تا امروز، تازه شدن طبیعت و آغاز سال جدید را، آغازی برای ایجاد تحول فردی و تلاش برای تحول جمعی قرار دادهاند.
مردمانی که همواره سال نو را با دعا و نیایش به درگاه خداوند آغاز میکنند و با دیدار با خانواده به جشن و سرور تداوم میبخشند تا سالی شاد را با شادکامی آغاز کرده باشند.
استقبال از نوروز
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد اظهار داشت: خانهتکانی از مهمترین ارکان رفتن به استقبال نوروز و رفتوروب و شست و شوی خانه و اثاثیه برای زدودن هرچه مایه آلودگی و پلشتی است.
درنا شهبازی افزود: فیروزآبادیها هم مانند دیگر مردمان ایران، در این ایام، شستنیها را میشویند، قالیهای خوشرنگ قشقایی را که هرکدام باغ گلی است، میتکانند و باز در خانهای که رنگ و بوی تازه گرفته است و مملو از شمیم نرگس و مریم شده، میگسترانند.
وی ادامه داد: خرید هم از اجزای برنامههای استقبال نوروز بوده و خوراکیهای مخصوص این ایام و البته پوشاکی نو اگر والدین برای خود لباس نو خریداری نکنند قطعاً برای فرزندان به خرید نوروز خواهند رفت.
شهبازی اضافه کرد: سبز کردن سبزه هم پیشوازی است برای نوروز، کاری که معمولان همزمان با ایام اسفند و از نیمههای این ماه آغاز میشود و با وسواسی خاص همراه است.
وی بیان داشت: بانوان دانههایی از حبوبات و غلات را انتخاب کرده و به امید سبز بودن زندگی، میکارند و پرورش میدهند تا در زمان تحویل سال، یکی از اجزای سفره هفت سینشان آماده باشد.
دبیر ستاد تسهیلات نوروزی شهرستان فیروزآباد ابراز داشت: در فیروزآباد رسم است که بعد از پاک کردن دانههایی که قرار است کاشته شود، آنها را مشت مشت در ظرف آبی میریزند.
شهبازی گفت: مشت اول بهسلامتی امام زمان «عج» در سینی یا ظرف مخصوص میریزند و آنگاه در هر نوبت اسم یکی از افراد خانواده را به زبان میآورند.
وی خاطرنشان کرد: معمولاً ابتدا از بچهها شروع میشود و چند روزی که دانهها در آب ماند و جوانه زد، دانهها را هر جا خواستند، از پارج و سینی و بشقاب گرفته تا دور کوزه و ... سبز میکنند.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد افزود: در فیروزآباد غیر از گندم، جو، عدس، ماش، ترتیزک (نوعی از شاهی)، خاکشیرهم سبز میکنند این سبزها را در سفره نوروزی میگذارند و آنها را نگهداشته و روز سیزده به در که به خارج شهر میروند، سبزها را به آب روان میدهند.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد اضافه کرد: در ایران از جشنهای آتش که بهجامانده، جشن سوری در پایان سال یا همان چهارشنبهسوری کنونی و جشن سده است.
وی بیان داشت: آتش در دید ایرانیان پدیده روشنی، پاکی، شادابی، سازندگی، زندگی، تندرستی و در پایان ِپدیده خداوند است.
شهبازی ابراز داشت: بیماریها، زشتیها، بدیها و همه گرفتاریها در پهنه تاریکی جای دارند، از همین روست که پدیده تاریکی و زشتی یا تیرگی و تاریکی پدیده و جلوگاه اهریمن است.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فیروزآباد گفت: پس از افروختن آتش، راه یافتن روشنی شناخت در دل و روح که نشانه اهریمنی و غسل و نامبارکی را از میان برمیدارد، ازاینرو، جشن سوری پایان سال را به شب واپسین چهارشنبه سال بر میدارد، جابهجا کردند تا با پدید آمدن سال نو، خوش و خرم و شادکام گردند.
وی خاطرنشان کرد: فیروزآبادیها چهارشنبه آخر سال را چهارشنبهسوری میگویند و غروب سهشنبه هفت کپه یا سه کپه خار تهیه میکنند، آنها را آتش زده و از روی آتش میپرند.
شیرینیهای مخصوص نوروز در فیروزآباد
شهبازی تصریح کرد: نان شیرین خانوادههایی که نذر داشته باشند، قبل از عید نوروز نان شیرین میپزند و پخت سمنو در فیروزآباد و البته توابع این شهرستان و استان تابع آئینی بوده و مردم این شهر، آن آئین را بسیار گرامی میدارند.
عرفه یکی از رسوم ویژه فیروزآبادیها
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد افزود: یک روز پیش ازهر عید عرفه میگویند و فیروزآبادیها رسم دارند که در هر محله یا کوچه دو یا چند خانه بهصورت خودجوش و داوطلبانه با مخلوط کردن آرد، خرما و روغن حیوانی حلوایی خوشمزه درست کرده و میان همسایگان توزیع تا خیراتی برای درگذشتگانشان و با نثار فاتحهای روح آنان را شاد کنند.
آداب و رسوم نوروزی در فیروزآباد
شهبازی ادامه داد: در گستره ایران همیشه جاودان روزهایی بوده که با تمام وجود به انتظارش نشستهایم و این روزها جاذبه و شکوه چشمگیر خود را دارند که بزرگداشت آنها برایمان مقدس و ارزشمند بوده که از جمله این روزها نوروز. بوده و نوروز با زیباییاش طراوت و سرسبزیاش قشنگترین عیدی همهی روزگاران است.
نوروز ایرانی با بهار میآید و همین ویژگیاش بدان، اعتباری خاص بخشیده است.
وی اضافه کرد: با فرا رسیدن نوروز تنها طبیعت نیست که حیاتی تازه را آغاز میکند و چشمها را به دنبال خود میکشد، بلکه انسانها هم در این سرزمین همراه با نوروز روحیهای تازه یافته و با دید و بازدیدهای خود که سنتهای دیرین نوروزی بوده با تقسیم شادی هایشان با هم میکوشند که در ستایش این عید ملی هرچه بیشتر سهیم باشند.
هفتسین
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد بیان داشت: آئین زیبای نوروز با گذاشتن هفتسین و خوان نوروزی است شماره هفت یکی از گرامیترین شمارهها در کارهای ایزدی و حتی اهریمنی است.
شهبازی گفت: تا جایی که بسیاری از محققین بر این باورند که این عدد شمارهای آسمانی است. چرا که هرگاه در نوشتههای کهن برجای مانده، دقیق و تیزبین شویم این اندیشه به ذهنمان خطور میکند که شاید شماره هفت به راستی برتری والایی نسبت به سایر اعداد داشته است.
وی ابراز داشت: سینها عبارت است از سیب، سنجد، سبزه، سیر، سرکه، سمنو، سماق که سبزه انتخاب سبزه به خاطر این است که با زیبایی خاص خود آغاز بهار را اعلام میکند و بشارت خرمی و سبزی برای تمام سال میدهد و سیر گرسنگی را دور کرده و برای همیشه سیری را به همراه دارد؛ و همچنین سنجد به این خاطر است که نسنجیده کاری انجام ندهیم که سبب زیان جانی و مالی شود.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد همچنین تصریح کرد سرکه ترشرویی و عبوسی را دور کرده و به جای آن لبخند و شادی و سیب میوهای است که سعادت و سلامتی همراه دارد. و سمنو به خاطر شادابی و تازگی مواد اولیهاش، خوراکی است بسیار مقوی و سالم و همچنین سماق دشمنان را از بین برده و زندگی را بر آنان تلخ و ناراحت میکند.
شهبازی با اشاره به هفت میوه افزود: هفت میوه که عبارت است از انار، انگور، پرتقال، نارنگی، لیموشیرین، نارنج و سیب، از ملزومات سفره نوروز در فیروزآباد محسوب میشود.
وی ادامه داد: از مهمترین ملزومات سفره نوروز، قرآن و آینه است. در فیروزآباد معمولاً تخممرغی رنگ شده رو به آینه قرار میدهند و معتقد هستند که با تحویل سال، تخممرغ حرکت خواهد کرد.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد اضافه کرد: کلوچه و مسقطی، نان شیرین، برنجک، بشقابی تخممرغ پخته رنگی، تنگی که چند ماهی قرمز در آن شناور و شمعهای رنگارنگ، از دیگر اجزای سفره هفتسین است.
شهبازی بیان داشت: شمعها را معمولاً به تعداد افراد خانواده در سفره چیده و روشن میکند و هنگام خاموش کردن شمعها، با دو برگ درخت نارنج شعله را خاموش میکنند.
وی گفت: وقت تحویل سال، اعضای خانواده با لباسهای نو (مرتب و پاکیزه) گرداگرد سفره مینشینند و بزرگترین عضو خانواده دعای تحویل سال را بلند میخواند و دیگران تکرار میکنند.
یا مقلبالقلوب و الابصار یا مدبر الیل و النهار
یا محول الاحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الاحال
ای دگرگونکننده قلبها و دیدهها، ای تدبیرگر شبها و روزها، ای متحول کننده سالها و حالتها، حالات ما را به نیکوترین حالات تبدیل بنما.
وی ابراز داشت: این دعا بر چهار نکته اساسی دلالت دارد: تحول، محور تحول، متحول کننده و هدف تحول. این چهار نکته اصل و اساس زندگی و تلاش برای تحول آن محسوب میشود.
دیگر کارهای هنگام تحویل سال
دبیر ستاد تسهیلات نوروزی فیروزآباد گفت: نزد بسیاری از فارسیها و فیروزآبادیها رسم آن است که هنگام تحویل سال حتماً در خانه شیر روی آتش داشته باشند بعضی هم شیر برنج درست میکنند که در روستاها بدان آش شیر میگویند.
شهبازی تصریح کرد: هنگام تحویل سال همه لباس نو میپوشند به اصطلاح طوق نو بر گردن میاندازند و سکهای در دست میگیرند که تا پایان سال دستشان بیپول نشود.
وی خاطر نشان کرد: بسیاری از مردم فیروزآباد و فارس هنگام تحویل سال یا بلافاصله بعد از آن به زیارت حرم امام زادگان همچون بیبی حور و بیبی نور، امامزاده شعیب، حیدر. امامزاده حسین و ... میشتابند تا زندگی آنان برکتی از وجود آن بزرگوار گیرد.
آداب مردم بعد تحویل سال
رئیس میراث فرهنگی صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد اظهار داشت: بین فیروزآبادیها رسم بود که صبح عید، چهارگوشه خانه را کوبیده و میگفتند، هرچه بدر، سرش به سنگ»
شهبازی افزود: عیدی دادن و عیدی گرفتن نزد فیروزآبادیها مرسوم بوده و هست، مخصوصاً جوانانی که نامزد دارند، شب عید برای نامزدشان عیدی میفرستند. کسانی که دخترانشان را به خانه بخت فرستادهاند، عید اول برای آنها عیدی میفرستند.
وی ادامه داد: صبح عید بعضی به گورستان میروند. ضمن خواندن فاتحه بر سر قبر عزیزانشان به مستحقان صدقه میدهند، بعضی همراه خود گل و سبزه نوروزی برده و روی قبر میگذارند.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فیروزآباد اضافه کرد: اگر عید نوروز مصادف با ایام عزاداری شد، فیروزآبادیها عید را مفصل نمیگیرند و بعضی بهطور کل عید نمیگیرند.
شهبازی بیان داشت: خانوادههایی که عزادار باشند، بعضی عید اولشان باشد عید نمیگیرند و رسم است که صبح عید تمام اقوام و بستگان به دیدن خانواده عزادار میروند و به آنها سرسلامتی میدهند.
وی گفت: معمولاً در این مجلس از شیرینی خبری نیست و از مهمانان تنها با چای یا شربت و در مهر و مومهای اخیر با میوه پرتقال، نارنگی، سیب پذیرایی میکنند.
رئیس میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری تصریح کرد: بعد از تحویل سال فیروزآبادیها به دید و بازدید هم میروند. این کار را اول از بزرگترها شروع میکنند بعد نوبت به بقیه میرسد.